ส.ค.
บทความรถเข็นผู้ป่วย
คู่มือการใช้เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ เบื้องต้น สำหรับบุคคลทั่วไป
หากพูดถึงอุปกรณ์ช่วยชีวิตที่สำคัญอันดับต้น ๆ ในสถานการณ์ฉุกเฉิน ทำให้เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจหรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ AED (Automated External Defibrillator) คืออุปกรณ์ที่ไม่ควรมองข้ามเลย เพราะเมื่อเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นกะทันหัน เครื่องนี้สามารถเพิ่มโอกาสรอดชีวิตได้อย่างมาก โดยเฉพาะในช่วงนาทีทองก่อนรถพยาบาลมาถึง
บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจวิธีการใช้งานเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ เบื้องต้นเพื่อให้บุคคลทั่วไป แม้ไม่ใช่หมอหรือพยาบาล ก็สามารถช่วยชีวิตคนได้อย่างถูกวิธี
เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจคืออะไร?
เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ (AED) คืออุปกรณ์อัตโนมัติที่ใช้ส่งกระแสไฟฟ้าเข้าสู่หัวใจ เพื่อปรับจังหวะการเต้นของหัวใจให้กลับมาเป็นปกติอีกครั้ง โดยเฉพาะในกรณีที่หัวใจเกิดภาวะ “หัวใจห้องล่างเต้นพริ้ว” (Ventricular Fibrillation) ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตกะทันหัน
ขั้นตอนการใช้เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ เบื้องต้น
แม้ว่าจะไม่เคยผ่านการอบรมมาก่อน แต่อุปกรณ์นี้ถูกออกแบบมาให้ใช้งานง่าย โดยมีคำแนะนำเสียงพูด (Voice Guide) คอยบอกขั้นตอนตลอดเวลา
ขั้นตอนพื้นฐานในการใช้งาน:
- ตรวจสอบความปลอดภัยของสถานที่ แน่ใจว่าบริเวณนั้นปลอดภัยทั้งต่อผู้ป่วยและตัวคุณเอง เช่น ไม่มีน้ำ หรือลวดไฟฟ้า
- เปิดเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ เครื่องจะเริ่มทำงานทันทีและมีเสียงคำแนะนำให้ปฏิบัติตาม
- ติดแผ่นนำไฟฟ้า (Pads) บริเวณหน้าอกของผู้ป่วย โดยทั่วไปจะมีภาพแนะนำบนแผ่นว่าแปะตรงไหน
- รอเครื่องวิเคราะห์คลื่นหัวใจ ห้ามแตะตัวผู้ป่วยในระหว่างที่เครื่องกำลังวิเคราะห์
- กดปุ่มช็อก (ถ้าจำเป็น) ถ้าเครื่องแนะนำให้ช็อก ให้กดปุ่มตามคำสั่ง เมื่อปลอดภัย –
- ทำ CPR ต่อทันที (ถ้าจำเป็น) หลังช็อก ให้ทำการปั๊มหัวใจทันทีตามรอบเวลาที่เครื่องแนะนำ
ข้อควรระวัง
- ห้ามใช้งานเครื่องบนพื้นเปียก หรือในขณะที่ร่างกายผู้ป่วยเปียกน้ำ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสตัวผู้ป่วยในขณะช็อก
- ควรถอดเสื้อของผู้ป่วยก่อนติดแผ่น Pads
- ไม่ควรใช้เครื่องนี้กับเด็กเล็กโดยไม่ผ่านการอบรม (เว้นแต่เครื่องรองรับ)
เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจควรมีไว้ที่ไหน?
ในหลายประเทศ เครื่องนี้ถูกติดตั้งไว้ในพื้นที่สาธารณะ เช่น:
- ห้างสรรพสินค้า
- สถานีรถไฟฟ้า
- สนามบิน
- โรงเรียน
- โรงยิม
- อาคารสำนักงาน
- โรงแรม
ประเทศไทยเองก็เริ่มมีการติดตั้งมากขึ้นเช่นกัน เพราะเห็นถึงความสำคัญในการช่วยชีวิตเบื้องต้นก่อนส่งต่อให้ทีมแพทย์
สรุป
แม้จะไม่ใช่บุคลากรทางการแพทย์ แต่หากคุณมีความรู้เบื้องต้นในการใช้เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ ก็สามารถเป็นฮีโร่ในสถานการณ์ฉุกเฉินได้ การทำความเข้าใจขั้นตอน ง่ายๆ เหล่านี้ อาจช่วยเปลี่ยนสถานการณ์วิกฤติให้กลายเป็นปาฏิหาริย์เล็กๆ สำหรับใครสักคนในชีวิตจริง
ดังนั้นอย่ามองข้ามเครื่องนี้เมื่อเห็นมันอยู่ใกล้ตัว และถ้ามีโอกาส แนะนำให้เข้าร่วมอบรมการช่วยชีวิตเบื้องต้น (CPR และ AED) เพื่อเสริมความมั่นใจในการใช้งาน เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ ได้อย่างมีประสิทธิภาพครับ